Nâng cao chất lượng dân số để góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững
Trong 61 năm qua, công tác dân số và kế hoạch hóa gia đình đã được triển khai toàn diện, đồng bộ trên tất cả các kênh truyền thông, tạo được sự đồng thuận trong toàn xã hội. Nhiều chương trình, đề án phục vụ công tác này được Chính phủ phê duyệt đã và đang tác động tích cực đến sự phát triển bền vững của đất nước, nâng cao chất lượng cuộc sống của mỗi cá nhân, mỗi gia đình, mỗi cộng đồng và toàn xã hội. Trước hết đã khống chế thành công tốc độ gia tăng dân số quá nhanh, giữ được quy mô dân số hợp lý, đạt 98,51 triệu người năm 2021 và duy trì tổng tỷ suất sinh thay thế suốt hơn 10 năm qua. Nước ta bắt đầu bước vào thời kỳ dân số vàng từ năm 2007 và dự kiến sẽ kéo dài khoảng 30 năm đến 45 năm. Sức khỏe bà mẹ và trẻ em được cải thiện rõ rệt, tỷ lệ chết ở trẻ em dưới 1 tuổi, dưới 5 tuổi và tỷ lệ chết ở người mẹ giảm mạnh. Tỷ lệ suy dinh dưỡng và tỷ suất tử vong trẻ em đã giảm 2/3; tỷ số tử vong mẹ giảm ¾ so với năm 1990…
Đóng góp vào thành tích chung của cả nước, tỉnh Hải Dương trong những năm qua, nhờ sự quan tâm vào cuộc của các cấp ủy đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và sự hưởng ứng của người dân trong việc thực hiện chính sách DS-KHHGĐ, công tác dân số đã đạt được những kết quả quan trọng. Với việc triển khai các Kế hoạch do UBND tỉnh, Sở Y tế ban hành, các mô hình, đề án như Sàng lọc trước sinh, sàng lọc sơ sinh, Can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, Chăm sóc người cao tuổi dựa vào cộng đồng, mô hình Tư vấn và khám sức khỏe trước hôn nhân, mô hình Thí điểm hỗ trợ trẻ em gái... đã đạt được những kết quả đáng ghi nhận: tỉnh ta đã kiểm soát được tốc độ gia tăng dân số với quy mô dân số là 1.942.900 người (năm 2022), dân số trong độ tuổi lao động tăng cao (65,7%) và bước vào thời kỳ dân số vàng từ năm 2007. Chất lượng dân số từng bước được nâng cao (tuổi thọ bình quân 74,8 tuổi năm 2020 cao hơn trung bình của cả nước). Năm 2022, tỉnh ta hoàn thành chỉ tiêu tỷ lệ giảm sinh (giảm trên 0,15%o); hoàn thành vượt chỉ tiêu tỷ lệ phụ nữ mang thai được sàng lọc ít nhất 4 loại bệnh tật bẩm sinh phổ biến nhất; hoàn thành vượt chỉ tiêu số người mới sử dụng các biện pháp tránh thai hiện đại trong năm; giảm 1/5 số vị thành niên, thanh niên có thai ngoài ý muốn; vượt chỉ tiêu tỷ lệ người cao tuổi được khám sức khỏe định kỳ (năm 2022, Sở Y tế đã triển khai chương trình chăm sóc và khám sức khỏe cho 81.930 người trên 70 tuổi tại cộng đồng); sức khoẻ sinh sản, sức khoẻ bà mẹ trẻ em được cải thiện rõ rệt và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, góp phần quan trọng vào thành tựu phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.
Siêu âm cho phụ nữ mang thai tại Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh
Đặc biệt, Hải Dương là một trong 3 tỉnh đầu tiên của cả nước ban hành 07/7 kế hoạch về công tác dân số trong giai đoạn 2021-2030 bao gồm: Kế hoạch thực hiện Đề án Nghiên cứu, xây dựng mô hình tổ chức bộ máy, mạng lưới và cơ chế phối hợp liên ngành làm công tác dân số và phát triển các cấp trên địa bàn tỉnh Hải Dương; Kế hoạch thực hiện Chương trình điều chỉnh mức sinh phù hợp trên địa bàn tỉnh Hải Dương đến năm 2030; Kế hoạch thực hiện Chương trình mở rộng tầm soát, chẩn đoán, điều trị một số bệnh, tật trước sinh và sơ sinh tỉnh Hải Dương đến năm 2030; Kế hoạch thực hiện Chương trình củng cố, phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ kế hoạch hóa gia đình trên địa bàn tỉnh Hải Dương đến năm 2030...
Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đã đạt được, hiện nay tỉnh Hải Dương đang phải đối mặt với những thách thức mới về dân số như: vấn đề già hoá dân số, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh vẫn còn ở mức cao (năm 2021 là 114 bé trai/100 bé gái; dự kiến năm 2022 là 118,5 bé trai/100 bé gái), chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên còn nhiều hạn chế, tỷ lệ trẻ được sàng lọc sơ sinh 5 bệnh còn thấp (45%), tỷ lệ sinh con thứ ba trở lên còn cao (19,3%).
Để giải quyết các vấn đề trên, việc nâng cao chất lượng dân số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm hàng đầu, có tính chất quyết định đến sự phát triển toàn diện của mỗi cá nhân, gia đình, xã hội và công cuộc phát triển đất nước. Hưởng ứng Tháng hành động quốc gia về Dân số năm nay với chủ đề "Nâng cao chất lượng dân số để góp phần phát triển đất nước nhanh và bền vững", công tác dân số và phát triển cần được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo hơn nữa của các cấp ủy đảng, chính quyền; sự tích cực vào cuộc của các ban, ngành, đoàn thể, Mặt trận tổ quốc và sự hưởng ứng của nhân dân; nhằm đạt được các mục tiêu: Giảm sinh và tiến tới duy trì vững chắc mức sinh thay thế; Đưa tỉ số giới tính khi sinh về mức cân bằng tự nhiên, phấn đấu duy trì cơ cấu tuổi của dân số ở mức hợp lý; Tận dụng hiệu quả cơ cấu dân số vàng, tạo động lực mạnh mẽ cho sự phát triển đất nước nhanh, bền vững; Thích ứng với già hóa dân số đẩy mạnh chăm sóc sức khỏe người cao tuổi; Phân bố dân số hợp lý. Nâng cao chất lượng dân số cả về thế chất, trí tuệ và tinh thần, tạo nền tảng cho sự phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao góp phần phát triển đất nước nhanh, bền vững.
Hải Hà